Duizeligheid wordt vaak in verband gebracht met HSP (HoogSensitieve Personen). Maar hoe zit dit nu precies, waar ligt die relatie dan? In dit artikel wil ik een overzicht geven van wat op dit moment bekend is. En geef ik mijn eigen ervaringen weer.
Vaak wordt er een relatie gelegd met HSP en duizeligheid. Op verschillende websites wordt duizeligheid aangehaald als gevolg van overprikkeling. Dat er een relatie is, staat eigenlijk wel vast. Ook wetenschappelijk.
Wat zegt de wetenschap?
Wetenschappelijk onderzoek naar de relatie tussen duizeligheid en hooggevoeligheid is nog relatief beperkt, maar er zijn enkele studies die zich hierop richten.
Zo is aangetoond dat mensen met vestibulaire stoornissen – evenwichtsstoornissen, die duizeligheid veroorzaken – ook gevoeliger kunnen zijn voor sensorische prikkels zoals licht, geluid en beweging. Dit suggereert een mogelijke overlap tussen de sensorische gevoeligheid en duizeligheid.
Onderzoek emotie HSP en duizeligheid
Andere onderzoeken zijn gericht op de relatie tussen duizeligheid en emotionele factoren, aangezien HSP over het algemeen meer emotioneel reactief zijn. Stress en angst kunnen duizeligheid veroorzaken of verergeren, en sommige onderzoeken hebben aangetoond dat HSP meer vatbaar kunnen zijn voor stressgerelateerde duizeligheid.
Het onderzoek hierover staat nog in de kinderschoenen, en er is zeker meer onderzoek nodig is om het verband tussen duizeligheid en HSP volledig te begrijpen. Maar duidelijk is al wel dat er een zekere relatie bestaat.
Zintuig: evenwichtszin
De evenwichtszin is één van onze tien zintuigen. Omdat we als HSP per definitie gevoeliger zijn, is het niet raar dat dit zintuig sneller uit balans kan raken dan bij niet-HSP. Dat uit balans raken kan dan veroorzaakt worden door een overprikkeling, maar ook door een hoge ademhaling. Zo zijn stress en angst dus bekende veroorzakers van duizeligheid, die vaak relevant zijn bij HSP.
Voor HSP geldt over het algemeen dat ze extra gevoelig zijn voor een paar zintuigen. Aangezien de evenwichtszin één van de tien zintuigen is, komt het dus ook vaak voor dat er geen extra gevoeligheid is voor het evenwichtsorgaan. Daarom hebben veel HSP ook helemaal geen last van die duizeligheid in bijvoorbeeld attracties.
HSP en duizeligheid bij mannen
Er wordt algemeen erkend dat mannen en vrouwen verschillend kunnen reageren op sensorische prikkels, emotionele stress en andere factoren die van invloed zijn op duizeligheid.
Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat vrouwen over het algemeen meer vatbaar zijn voor duizeligheid dan mannen. Dit kan te maken hebben met hormonale factoren, zoals schommelingen in oestrogeen tijdens de menstruatiecyclus of tijdens de menopauze.
Wat betreft hooggevoeligheid is er minder onderzoek gedaan naar mogelijke geslachtsverschillen. Hoewel hooggevoeligheid niet specifiek gebonden is aan geslacht, kunnen mannen en vrouwen verschillende manieren hebben om met hun gevoeligheid om te gaan, en dit kan van invloed zijn op hoe ze reageren op duizeligheid en andere symptomen.
Mijn verhaal
Ik was nooit echt dol op kermisattracties die snel ronddraaien. Daar kon ik goed misselijk van worden. Maar verder had ik geen noemenswaardige klachten wat betreft duizeligheid. Dat werd anders toen ik een jaar of 35 was. Mijn vrouw en ik hadden een ‘klushuis’, waar we veel verschillende klussen aanpakten. Soms moeten er klussen gebeuren in rare houdingen, bijvoorbeeld in lighouding. Het overkwam me nog wel eens dat ik opeens een erge aanval van duizeligheid kreeg na zo’n tijdje op de rug te hebben gewerkt. Duizeligheid in combinatie met misselijkheid. Soms was het zo erg dat ik één of twee dagen ervan moest bijkomen en ik echt plat moest liggen. Ik ben ermee naar huisartsen geweest, maar ze konden me niet echt goed uitsluitsel geven. Het was misschien hyperventilatie (maar voor mijn gevoel ademde ik juist heel langzaam) of Benigne paroxysmale positieduizeligheid (BPPD, een soort draaiduizeligheid). Maar de oefeningen die ik zou moeten doen voor die laatste, hielpen me niet. Zelf had ik het idee dat koffie een oorzaak kon zijn, of beter gezegd: cafeïne. Toen ik overging op decafé koffie, ging het al wat beter en had ik minder last van die duizeligheid, hoewel het niet helemaal verdween.
In 2023 ben ik naar het Apeldoorns duizeligheidscentrum geweest. Dit centrum is gespecialiseerd in duizeligheid. Hier kreeg ik verschillende onderzoeken om te achterhalen wat er bij me aan de hand kon zijn. Uiteindelijk in het afrondende gesprek met een neuroloog kreeg ik te horen dat het waarschijnlijk Benigne recidiverende vertigo is. Maar het zou toch ook nog hyperventilatie kunnen zijn, ze houden nog een slag om de arm. Dus ik ben iets verder, maar heb geen zekerheid.
Ik vermijd tegenwoordig in ieder geval het klussen in rare houdingen en hou me verre van draaimolens en ronddraaiende attracties. Zo is er goed mee te leven!
