Als hoogsensitieve man heb ik vaak het gevoel gehad dat ik met name beslissingen maakte op basis van ratio. Daar heb ik eigenlijk een groot deel van mijn leven mee geworsteld, naar welke stem moest ik luisteren? De grondig afgewogen stem van de rede, die alles naast elkaar afzet en dan een duidelijke, bewuste keuze maakt. Of de stem van het gevoel, die je misschien niet helemaal goed kunt definiëren, en vaak wat meer op de achtergrond aanwezig is. Een lastige keuze, of niet?
Beslissingen op basis van ratio
Ik hou van het maken van lijstjes, en ben wel handig met Excel. Vandaar dat voor de wat grotere beslissingen ik al gauw een exelletje maak met daarin een tabel die alle voors en tegens duidelijk naast elkaar afzet. Dit is met name wel handig voor het maken van een shortlist: een kleine lijst met daarop de paar beste opties. Wanneer je om te beginnen maar twee keuzes hebt werkt dit echter minder goed. Maar over het algemeen is het wel een goed middel om duidelijkheid te verschaffen. Wat zijn de betere opties. Maar kun je daarmee ook echt de nummer één uit halen, vindt je hiermee de beste keuze? Wordt je daar ook echt blij van (of is dat geen criterium)?
Beslissingen op basis van intuïtie
Een tijd terug las ik het boek van de Nobelprijswinnende psycholoog-onderzoeker Daniel Kahneman, Ons feilbare denken, waar hij aangeeft dat beslissingen op basis van intuïtie vaak niet correct zijn. Dat vond ik best een schokkend inzicht, omdat ik denk dat handelen vanuit intuïtie vaak veel oplevert. Hij geeft wel aan dat je intuïtie wel kunt volgen als voldaan is aan drie voorwaarden.
Drie voorwaarden om goede intuïtie te ontwikkelen
- De eerste is dat er enige orde moet zijn die iemand kan oppikken en leren. “Dus, schakers hebben het zeker. Getrouwde mensen hebben het zeker’, legt Kahnemen uit in zijn boek. Op de aandelenmarkt geldt dit dus niet, daar zit teveel wanorde.
- De tweede voorwaarde voor nauwkeurige intuïtie is veel oefenen. Door het vaak te doen, wordt je er ook bedreven in.
- En de derde voorwaarde is directe feedback. Je moet bijna onmiddellijk weten of je het goed of fout hebt gedaan.
Wanneer aan die drie soorten voorwaarden is voldaan, ontwikkelen mensen een nauwkeurige intuïtie, volgens Kahneman.
Hoe dan wel echt goede beslissingen te nemen?
De ratio is altijd goed om in te zetten bij beslissingen, dat staat buiten kijf. Dat is altijd goed. Kahneman beschrijft in zijn boek echter ook dat naast de falende intuïtie ook de ratio vaak niet goed werkt. We denken dat we rationele wezens zijn, maar als je goed ernaar kijkt, is dit niet het geval. We houden onszelf voor de gek.
Hoogsensitieve mensen hebben vaak naast een rijk gevoelsleven een druk werkende geest. Die druk werkende geest krijgt in onze cultuur vaak de bovenhand. Daarom is het belangrijk om die intuïtie te trainen zodat deze wel in samenspraak met de ratio de beste keus kan maken.
Dat is de reden waarom ik er toch – steeds vaker – bewust voor kies om uiteindelijk de stem van de intuïtie te volgen, en niet de ratio. Dus wel eerst een shortlist met de best mogelijke opties en dan de uiteindelijke beslissing op intuïtie. Je moet wel goed (leren) luisteren naar de stem van de intuïtie, deze is soms maar zacht hoorbaar en wordt nog wel eens overschreeuwd door de ratio.
Het boek van Kahneman kan ik van harte aanbevelen om te lezen, maar kijk ook eens op onze pagina met boekentips, we lichten daar interessante boeken uit op het gebied van hoogsensitiviteit.
